Ο Θούριος & το ποίημα του Κρυφού σχολειού

 Ξεκινήσαμε τη συζήτηση για την 25η Μαρτίου με μια σύντομη αφήγηση - αναδρομή στο παρελθόν για να φτάσουμε στην Άλωση της Πόλης και την έναρξη της Τουρκοκρατίας. Μιλήσαμε για τα βάσανα των Ελλήνων στα 400 χρόνια της σκλαβιάς και την αφύπνιση του Γένους μέσα από το διαφωτισμό και για το ποίημα "Θούριος" του Ρήγα Φεραίου που καλούσε τους Έλληνες να παλέψουν για την Ελευθερία τους. Το ακούσαμε προσεκτικά και το τραγουδήσαμε και μετά ζητήθηκε από τα παιδιά να αποτυπώσουν εικαστικά τις εντυπώσεις τους για την Επανάσταση.

Ιδού τα έργα τους:

Με αφετηρία το πασίγνωστο παραδοσιακό ποίημα, αναρωτηθήκαμε για ποιο λόγο τα παιδιά να πηγαίνουν σχολείο υπό το φως του φεγγαριού και συγκρίναμε τα λόγια του ποιήματος με τις δικές μας μαθητικές εμπειρίες... Με σημαντική ενίσχυση το οπτικό ερέθισμα που μας πρόσφερε ο γνωστός πίνακας του Νικολάου Γύζη, ξεκίνησε η συζήτηση για το Κρυφό Σχολειό και την προσπάθεια της Τουρκοκρατίας να στερήσει από τα Ελληνόπουλα τη Γνώση, με απώτερο σκοπό την αιώνια σκλαβιά του Γένους μας. 

"Το Κρυφό Σχολειό" [Νικ. Γύζης 1885-1886]

Η συζήτηση στην τάξη βοήθησε πολύ τα παιδιά να καταλάβουν πόσο τραγική ήταν η έλλειψη του σχολείου. Πολλά παιδιά μάλιστα παρατήρησαν ότι "δεν είναι σωστό να έχουν κλείσει τα σχολεία" ή ότι "οι Τούρκοι ήταν κακοί που δεν άφηναν τα παιδάκια να πάνε σχολείο" ή ότι "εμείς στο σχολείο μαθαίνουμε πολλά πράγματα" κι "όλοι πρέπει να πηγαίνουν στο σχολείο"... Η πρώτη στροφή του ποιήματος είναι γνωστή σε όλους αλλά κι η δεύτερη άρεσε πολύ στα παιδιά.

Το ποίημα:

Φεγγαράκι μου λαμπρό,         Φεγγαράκι μου λαμπρό,

φέγγε μου να περπατώ,         το σπαθί μου τ’ αλαφρό,

να πηγαίνω στο σχολειό,       φέγγε μου σαν το κρατώ,

να μαθαίνω γράμματα,           σαν αητός να πεταχτώ,

γράμματα σπουδάγματα,        στην πατρίδα τη γλυκιά,

του Θεού τα πράγματα!          να χαρίσω λευτεριά!

Στη συνέχεια τα νήπια κλήθηκαν να αποτυπώσουν εικαστικά το Κρυφό Σχολειό, όπως το φανταζόταν ο καθένας κι ιδού οι δημιουργίες τους:

Πριν όμως γίνουν οι συζητήσεις κι οι εικαστικές δραστηριότητες, μιλήσαμε για ποιήματα και για την έμπνευση των ποιητών. Πιο συγκεκριμένα αναφερθήκαμε στο Διονύσιο Σολωμό που εμπνεύστηκε τον Ύμνο στη Ελευθερία καθώς παρακολουθούσε από μακριά τις μάχες στη Ρούμελη κι εξηγήσαμε ότι συχνά οι ποιητές εμπνέονται από κάποιες λέξεις ή και εικόνες. Τότε παρουσιάστηκαν στα νήπια διάφορες εικόνες* και τους δόθηκε η οδηγία να προσπαθήσουν να τις συνδέσουν μήπως φτιάξουμε κι εμείς ένα δικό μας ποίημα... σουρεαλιστικό βέβαια, χωρίς μέτρο και ρίμα αλλά με ψυχή και φαντασία.

*Οι εικόνες που χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία αυτή προέρχονται από τις λέξεις του ποήματος "Φεγγαράκι μου λαμπρό", που παρουσιάστηκαν στα παιδιά ως εικόνες με τυχαία σειρά. 

Ευχαριστώ την εξαιρετική συνάδελφο στο Πυθαγόρειο Νηπιαγωγείο Σάμου, Μαρία Χατζηπαναγιώτου, στο ιστολόγιο της  οποίας βρήκα αυτήν την ενδιαφέρουσα ιδέα για δημιουργία ποιητικών κειμένων με αφετηρία λέξεις γνωστών ποιημάτων. Η δική μου παρέμβαση στο ποίημα που φτιάξανε τα παιδιά περιορίζεται στην προσθήκη συνδετικών στοιχείων, την απαλοιφή επαναλαμβανόμενων φράσεων και την ανακατάταξη των ιδεών ώστε να υπάρχει λογική αλληλουχία.

Παίξαμε και κρεμάλα με τους Ήρωες του '21...

Εδώ η κρεμάλα

Υπάρχει και παιγνίδι μνήμης...